یک پاراگراف

چکیده:

مشکل زیست محیطی "ریزگرها" چند سالی است که معضلات زیادی را برای ساکنان مختلف نواحی شهری و روستائی بوجود آورده است. علاوه بر آن مشکلات متعددی در حوزه های کشاورزی، سلامت، محیط زیست، صنعت و غیره را دامن زده است. مشکلاتی که پیش از این وجود نداشته است. در این مقاله سعی شده است با مروری بر مقالات ارائه شده توسط محققان در حوزه های مختلف علمی، همچنین ارائه نظرات مختلف نویسنده مقاله، گذری بر تئوری پیدایش ریزگرد، علت پیدایش این مشکل در ایران، مشکلات ناشی از آن در زمینه های مختلف و در نهایت راه حل پیشنهادی داشته باشد. 

نقل نوشته جناب آقای دکتر کوثر در روزنامه شرق 

خطری که شیراز را تهدید می‌کند 

 سید آهنگ کوثر . بنیانگذار علم آبخوان‌داری 

 از دریای سرخ تا تنگ سرخ

یادم آمد قصه اهل سبا -کزدم احمق صباشان شد وبا (مولوی)

باد صبا، که برای شیراز از جنوب خاوری (و از روی دریاچه مهارلو) وزیده و حافظ را به سرودن شعرهایی ماندگار برانگیخته، با خشک‌شدن «دریوی نمک» شیرازیان به دبور، بادی که در دوزخ می‌وزد، دگردیسی خواهد کرد. از آنجا که باد غالب دشت شیراز از تنگ سرخ می‌وزد، ساکنان سروستان و روستاهای پیرامون آن بیش از مردم شیراز در معرض آسیبی خواهند بود که سال‌هاست امان ساکنان اطراف دریاچه آرال را در آسیای مرکزی بریده است.

مواد بیماری‌زایی که در دریاچه وجود داشته و سال‌ها نیز به‌گونه پسماندهای کشاورزی، صنعتی، بیمارستانی و شهری به دریاچه مزبور وارد شده و بر اثر خشکیدگی نزدیک به دوسوم پهنه آن بخشی از مایه فرسایش بادی را فراهم آورده‌اند، به راحتی به ریه هر جاندار نفس‌کش وارد شده و او یا آن را بیمار می‌کنند. برنامه‌های نابخردانه سیاستمداران شوروی پیشین و برگرداندن آب رودهای سیحون و جیحون برای کاشتن فرآورده‌های کشاورزی، به‌ویژه پنبه و برنج، در جمهوری‌های آسیای مرکزی، زیان‌هایی جبران‌ناپذیر را به محیط زیست آنجا وارد ساخته است که روی سیاه بدنامان تاریخ را سفید می‌کند.  و اکنون، در این دوران روشنگری، دل‌آسودگی گریبان بسیاری از شیرازیان را گرفته و پیروان مکتب «سری را که درد نمی‌کند دستمال نمی‌بندند»، و «دیگی که برای من نمی‌جوشد سر سگ توش» و دست آخر، «صابدیون خرته برون، چکار‌داری به نرخ نون»، چشم خود را به این فاجعه قریب‌الوقوع بسته و منتظرند که روزی تقصیر آن را به گردن خدا بیندازند (اگر باورتان نمی‌شود، نوشتار«وکیل تسخیری خدا: فاجعه طبیعی= پدیده طبیعی» خبر جنوب، 24 مرداد1381، شماره 6075، صفحه16 را مطالعه فرمایید).  سد تنگ سرخ، که بنای آن به ظاهر پس از سیل 20 دی 1380 به فکر اندیشمندان ما افتاد، خطری است که ساکنان شیراز را، دست‌کم به دو صورت، تهدید می‌کند. نخستین آن، خشکیدگی بخشی بزرگ از دریاچه مهارلو است، چه، سیلابی که اکنون از پسکوهک و دیگر پهنه‌های آبخیز رودخانه خشک در بالا دست سد به آن می‌رسد، در آبگیر سد تنگ سرخ مهار می‌شود. دومی آن، که روزی به ویرانی بخشی از شیراز، به ویژه از شهرک بهشتی تا قصر دشت، می‌انجامد، ویرانی سد بر اثر نشست آن و به خاطر حل‌شدن لایه‌های گچی زیر سد و آبگیرش است. پرشدن محتوم آبگیر سد از رسوب و گذشتن سیل از روی سدی خاکی از دیگر خطرهایی است که شهروندان را تهدید می‌کند. امید می‌رود که این خود بهانه‌ای به دوستداران شهرمان ندهد که سد سفیدرود را پس از بی‌فایده شدن به تنگ سرخ بیاورند!

هر چند نقشه زمین‌شناسی شرکت نفت (1969) سازند مکان سد و دریاچه را رزک مشخص کرده است، به گفته استاد قدرت‌الله فرهودی، نام درست آن گچساران است. وجود کوره گچ‌پزی بین شهرک‌های بهشتی و حافظ، که ماده اولیه خود را از تپه‌های مشرف به تنگ سرخ تامین می‌کند، شاهدی است بر این مدعا. جالب‌تر آنکه نقشه قصردشت (برگ 6449 II، سال 1334) روشن می‌سازد که در تنگ سرخ و خاور آن معدن وجود دارد و سنگ گچ بیشترین کانی است که تاکنون در آنجا دیده شده است. به روایت (Wynd &James 1965)، که در تعیین نام سازندهای مناطق مورد نظر کنسرسیوم نفتی ایران کوششی ماندگار کرده‌اند، گچساران سازندی است از جنبه زمین‌ساختی سست، انحلال‌پذیر و پاسخگو به تفاوت فشار. به همین دلایل، به ندرت تمام توالی‌های آن، که در نمونه کامل گزارش شده است، دیده می‌شوند. پیامد فشاری دایمی، که بر اثر بازشدن دریای سرخ به سپر عربستان-آفریقا و از زیر خلیج‌فارس به صفحه ایران وارد می‌آید، بالا آمدن زمین و تغییر شیب لایه‌های سازند‌ها، از جمله در کوه دراک، می‌باشد. رانش لایه‌ای به درازای 130 متر، به پهنای 30 متر و به ضخامت 3 متر در تکیه‌گاه باختری پل حسینی الهاشمی در دی 1383 دلیلی روشن است بر رخ‌دادن این پدیده؛ راستی، حال پل چطور است؟  پیامد انباشتن آب درپشت سد تنگ سرخ حل‌شدن گچ در زیر سد و آبگیر آن، نشستن نایکنواخت و شکستن سد، روان‌گشتن سیلی بزرگ، ویرانی شیراز در مسیر سیل، کشته‌شدن گروهی پرشمار و بالاخره دگرگونی لقب شهر ما از خانه دانش به خانه نادانی است. جالب آن است که چنین فاجعه‌ای در 4 مرداد1366در تهران رخ‌ داد که نزدیک به 300 نفر را کشت، زیرگذر میدان تجریش را غرقاب کرد، و757 میلیارد ریال زیان مالی را سبب شد. در جایی که شعور به مرخصی بدون جانشین رفته باشد، خطا و خطا جایگزین آزمون و خطا می‌شود. به زبان ساده، قرار است بخشی از عوارضی را که به شهرداری شیراز می‌پردازیم برای بیمارکردن و کشتن شهروندان مصرف شود.  به فرض آنکه دانش مهندسی ما به آنجا برسد که سپر عربستان-آفریقا را که سالانه نزدیک پنج سانتیمتر زیر صفحه ایران پیشروی کرده و حدود یک سانتیمتر آن را بالا می‌آورد، با منع دریای احمر از فراخ شدگی بازداشته و از حل‌شدن گچ نیز جلوگیری کنیم، یعنی سد تنگ سرخ ویران نشود، مهارکردن سیلاب رودخانه خشک بخشی بزرگ از دریاچه مهارلو را خشکانده و ساکنان سروستان و شیراز را با خطر برخی بیماری‌های تنفسی چون آسم و سل و سرطان‌های گلو و مری، احتمالا مانند آنچه در مورد دریاچه آرال در آسیای مرکزی رخ‌داده است، روبه‌رو خواهد کرد. در آن روز‌ها شهرداران، وزیران نیرو، سیاستگذاران، مشاوران، سرمایه‌گذاران، مهندسان، طراحان، سازندگان و به‌گویان احتمالا زنده نبوده و فرزندانمان نیاکان خود را به خاطر خاموشی در برابر کاری نابخردانه و تغییر لقب شیراز به دارالخلافه، لعنت خواهند کرد.  سعدی، دو چیز می‌شکند پشت مرد را تصدیق بی‌وقوف و سکوت حقوق دار

 لینک منبع اصلی

برخی اوقات می گویند انجام ندادن کاری بهتر از انجام دادن کاری غلط است. یکی از این کارها مبارزه غلطی است که الان با ریزگردها در کشور دارد انجام می شود. نمی دانید چقدر خوشحال شدم که دیدم این ردیف از بودجه حذف شده است. چون طبق معمول بودجه ریزگرد هم شده است جیب پرکن بعضی ها از محقق گرفته تا اجرائی.

در حادثه آتش سوزی سایت دفن زباله شیراز، دفن غیر اصولی زباله باعث بلعیدن آتش نشانان و مهندسان به اعماق زباله و متاسفانه مرگ چندین تن از زحمت کشان این شهر شد. اینجانب که بارها از این سایت دیدن نموده و نظرات انتقادی خود را بعنوان مدرس دانشگاهی این بحث اعلام داشته ام از این حادثه بسیار متاسف شدم . این حادثه را به خانواده بازیافت کشور بخصوص کارکنان محترم در گذشته شهرداری شیراز تسلیت عرض می نمایم.

خبرهای تکمیلی: 

- چرا در خصوص دفن بهداشتی زباله در شیراز لاف می زنیم؟  8 اردیبهشت 

- گزارش لحظه به لحظه

-۱۳۹۲/۳/۱   --    ۱۸:۲ : آتش سوزی در سایت دفن زباله برمشور شیراز/ ۱۱ آتش نشان و کارگر زیر آوار زباله گرفتار شدند/ ۳ روز زمان برای یافتن مفقودان

- ۱۳۹۲/۳/۲   --    ۹:۲۹ : تصاویری از عملیات امداد و نجات آتش نشانان مدفون شده در سایت دفن زباله برمشور شیراز

- ۱۳۹۲/۳/۳   --    ۱۶:۱۰ :   ۶ جسد از سایت دفن زباله برمشور شیراز بیرون کشیده شد

امروز در حاشیه خبرهای گزیده که توسط دانشجویان رشته مهندسی محیط زیست و در حاشیه کلاس درس آلودگی آب و خاک ارائه می شود یکی از دانشجویان صحبت از جنگل ابری نمود که اینروزها جاده کشی باعث آسیب به آن شده است. لینکها و اطلاعات جالب زیر را توصیه می کنم و اطلاعات خلاصه ای را هم قرار می دهم که رفرنس دارد.

معرفی جنگل زیبای ابر

جنگل ابر از قدیمی‌ترین و زیباترین جنگلهای ایران است که با گونه‌های گیاهی و جانوری نادر، یکی از منحصر به فردترین زیست‌بوم‌های ایران محسوب می‌شود. این جنگل در حدود ۵۰ کیلومتری شمال شرق شهر شاهرود در استان سمنان و در مسیر جاده شاهرود به آزادشهر و در استان گلستان در کنار روستای ابر قرار دارد. به دلیل این که در اغلب مواقع فضای این جنگل را اقیانوسی از ابر فراگرفته به این نام مشهور است. در این جنگل ابرها آنقدر به درخت‌ها نزدیکند که به‌نظر می‌رسد جنگل بر روی ابرها سوار است و می‌توان در میان ابرها گشت و گذار کرد و به باور بسیاری از گردشگران یکی از زیباترین چشم‌اندازهای طبیعت ایران محسوب می‌شود.

جنگل ابر به سه دلیل برای دنیا اهمیت دارد

اول این که قسمتی از جنگل‌های باستانی هیرکانی است و گیاهان دارویی کم نظیری دارد.

دوم اکوتن این ناحیه دارای اهمیت است؛ یعنی مرز میان‌بند بین دو اکوسیستم منطقه نیمه بیابانی و جنگلی است. به ‌طوریکه می‌توان در جنگل‌های این ناحیه درختان سوزنی‌برگ را در کنار درختان پهن‌برگ دید که این امر در گونه‌های جانوری هم تاثیرگذار بوده است.

سوم جغرافیای خاص منطقه که دو منطقه کم ارتفاع و بلند را در کنار هم قرار داده است دارای اهمیت است؛ به‌طوری که شاهد تشکیل اقیانوس ابر در این منطقه هستیم که پدیده کم نظیری در دنیا محسوب می‌شود

افزون بر زیبایی طبیعی و اقیانوس ابرهای در دسترس، مشخصات کم ‌نظیری مانند وجود گونه‌های متفاوت گیاهان چوبی به همراه گونه‌های گیاهی بسیار نادری مانند راش، بلوط، توسکا، نارون، گیلاس وحشی، بارانک، سرخدار، نمدار و مانند آن‌ها این قابلیت را پدید آورده که این اراضی همچون موزه‌ای زنده برای جذب گردشگران داخلی و خارجی مورد استفاده قرار بگیرد. بخشی از گردشگران خارجی این منطقه، گیاه‌ شناسانی هستند که برای دیدن گونه‌های نادر گیاهی موجود در جنگل‌های هیرکانی به ایران می‌آیند و دسته دوم، گردشگران عمومی هستند که اغلب از کشورهای آسیای میانه و خاورمیانه می‌آیند. جنگل زیبا و خوش‌آب و هوای ابر با ۳۵ هزار هکتار وسعت در ادامه جنگل‌های سرسبز شمال کشور است. این جنگل مانند تاجی بر بلندی رشته کوه‌ها در امتداد قله ۴ هزار متری شاهوار و بعد از عبور از باغ‌های بسطام خودنمایی می کند.

ارتفاع زیاد جنگل از سطح دریا، پایین بودن دما در فصل گرما و وجود چشمه‌سارهای فراوان و پوشش جنگلی متنوع از شاخصه‌های این جنگل است. جنگل ابر درمحلی واقع است که از ضخامت کوه‌های البرز کاسته می‌شود و ابرهای گرفتار در پشت این دیواره از لابه‌لای دره‌ها به سمت جنوب سرازیر می‌شوند؛ به همین خاطر تقریباً از بعدازظهر تا نیمه‌های شب با سرد شدن هوا چنان می‌نماید که جنگل به روی ابرها سوار شده است. مجاورت دو ناحیه کم فشار و پرفشار (دشت گرگان و منطقه ابر) باعث شده هر وقت زمین انرژی می‌گیرد ابرها جابه‌جا شوند و به‌نظر برسد که ابرها از آسمان به زمین می‌آیند. این اتفاق منطقه ابر را دگرگون کرده و آب و هوایی متفاوت از سراسر سمنان به آن داده است. قدمت این جنگل مربوط به جنگل‌های هیرکانی است که جزو به بقایای دوران سوم زمین‌شناسی است. نزدیکی در مجاورت روستاهای ابر، شیرین‌آباد و خاک ‌پیرزن واقع شده و تقریباً مرز استان سمنان و استان گلستان است. وجود ۸۵ نوع گونه گیاهان چوبی به همراه گونه‌های گیاهی نادر مانند نارون، بارانک، سرخدار و مانند آنها جنگل ابر را به موزه‌ای طبیعی تبدیل کرده است. آب و هوای خاص این جنگل، درختان متفاوتی را در خود پرورش داده که برخی از این درخت‌ها با شکل خاص خود روی زمین خزیده‌اند و منظره زیبایی پدید آورده‌اند. جنگل ابر یکی از بانک‌های گیاهان دارویی سرشار در کشور شناسایی شده است، که همه ساله مشتاقان و علاقه مندان را از گوشه کنار جهان به سوی خود دعوت می‌کند. در قسمت‌های جنوبی جنگل، یعنی قسمتی که به روستاها نزدیک ‌تر است پوشش گیاهی تنک دیده می‌شود. در عمق جنگلٰ تپه‌های پرشیبی وجود دارد که سراسر پوشیده از درختان بلند است. مشهورترین درخت منطقه اورس است. درختی با ریشه‌های بلند که روی زمین می‌خزد. مناطق ابتدایی جنگل ابر ییلاق چوپانان گلستانی است، اما در عمق جنگل اثری از انسان دیده نمی‌شود. درسال‌های گذشته طرحی برای احداث جاده‌ای از روستای ابر به شیرین آباد موسوم به جاده ابر از سوی وزارت راه و ترابری مطرح شده و در مواردی اقداماتی نیز برای ساخت این جاده صورت گرفته است که با مخالفت جدی دوستداران و کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی، خبرنگاران و مطبوعات مختلف و همچنین نمایندگان مجلس، سازمان محیط زیست و وزیر جهاد کشاورزی روبرو شده است. کارشناسان این جنگل را لایه حفاظتی زمین و سپری برای حفاظت از منطقه ابر می‌داند و معتقدند احداث این جاده به جنگل زیبای ابر و اکوسیستم منطقه آسیب جدی می رساند و می‌تواند این جنگل را که بدون شک یکی از منحصر به فردترین و زیباترین زیست ‌بوم‌های ایران محسوب می‌شود با ادامه عملیات راهسازی در این منطقه برای همیشه محو کند. همچنین مستقل از مسئله جاده ابر، طرحی برای ارتقای جنگل ابر به منطقه حفاظت شده از سوی سازمان حفاظت محیط زیست ایران به طور جدی درحال پیگیری است

منبع

لینکهای دیگر

جنگل ابر نابود می‌شود

تصاوير ديدني از ايران ما: جنگل ابر شاهرود

فیلم مستند تلویزیونی 20 دقیقه ای

هر چند مشخص نشد به چه دلیلی از متخصصان و سخنرانان قبلی مراسمهای مختلف محیط زیست استان فارس همانند اینجانب در مراسم روز جهانی زمین پاک دعوت نشد و این مراسم در حیات خلوت خاصی برگزار شد اما ... در روز زمین پاک سال 1392 لافی به گزاف زده شد که بهت خیلی از افراد را برانگیخت! آنهم بسته شدن پرونده دفن بهداشتی زباله در شهر شیراز بود. یعنی دیگر همه زباله های این شهر بهداشتی دفن می شود. هر چند این روزها دفن زباله افتحار نیست و به عقیده من یک عقب ماندگی است اما اینجانب بعنوان متخصص مدرس "مدیریت مواد زائد جامد" که چند ماه پیش هم از سایت دفن زباله شیراز یعنی محل دفنگاه زباله شیراز دیدن نمودم از این خبر متحیر شدم. البته کارهای مفید دیگر انجام شده است اما چرا در مورد چیزی که نیست یا خیلی ناقص است، لاف می زنیم و در سطح ملی از آن بهره برداری می کنیم؟؟؟ ماهها از معرفی اینجانب از سوی دانشگاه شیراز بعنوان مشاور در قسمت "مواد زائد جامد و زباله" به شهرداری شیراز می گذرد ولی خبری نشده است و هیچ کسی صدایم نزده است. به نظر شخص من حکایت چیزهای دیگری است که همین چیزهای دیگر موجب عقب افتادگی استان فارس و شهر شیراز شده و خواهد شد!!!

سایت زیر

http://www.iheartsoil.org/

سه شنبه این هفته و در چهار چوب ارائه درس "مدیریت مواد زائد جامد" از یکی از ایستگاههای جمع آوری و انتقال زباله و همچنین سایت دفن زباله و تولید بیوگاز که امیدواریم در آینده نزدیک قسمت سورتینگ و البته تولید کود آلی و کمپوست آن افتتاح شود بازدید نمودیم. اینجانب سابقه این صنعت البته از نوع پیشرفته تر آنرا در زمانیکه دانشجوی لیسانس و دکترای تخصصی در دانشگاه صنعتی اصفهان و شهر اصفهان بودم دارم، شهر اصفهان یکی از شهرهای پیشتاز در این زمینه می باشد. دانشجویان رشته مهندسی منابع طبیعی - محیط زیست دانشگاه شیراز در سالهای تحصیل خود دروس "آلودگی آب و خاک" و "مدیریت مواد زائد جامد" را با من می گذرانند. بازدیدی که انجام شد با همراهی خوب مسئولین سازمان مدیریت پسماند شهرداری شیراز انجام شد که جای تقدیر و تشکر دارد. از آنجائیکه سعی می کنم در تدریس از به روز ترین مباحث روز دنیا در کشورهای صاحب نام دنیا استفاده کنم و دانشجویان در پایان تدریس دید انتقادی علمی خوبی پیدا کرده اند در این بازدید هم انتقادهای بجائی از طرف دانشجویان مطرح شد. البته من هم بعنوان مدرس این دروس کلیدی، پیشنهاداتی را برای دوستان پسماند دارم که در صورت تمایل آنها می توانم برای آنها بازگو کنم. چرا که سیستمهای در حال اجرا دارای نواقصی است که علاوه بر هزینه های اضافی که بر دوش مردم شیراز می گذارد دارای مخاطرات جبران ناپذیر در حوزه سلامت مردم و حفظ محیط زیست نیز می باشد.ناگفته نماند که از طرف دانشگاه شیراز و به درخواست شهرداری شیراز، اینجانب بعنوان یکی از مشاوران حوزه پسماند شهرداری شیراز معرفی و پیشنهاد شده ام ولی ظاهراً پس از یکسال هنوز جلسه ای در این خصوص با دعوت اینجانب تشکیل نشده است.

بطور کلی کشور ما در مدیرت پسماند و بخصوص در برخی حوزه های آن نظیر زباله های خطرناک مثل زباله های بیمارستانی راه درازی در پیش دارد. این امر لازمه کارهای علمی - تحقیقاتی بهمراه فرهنگ سازی در لایه های مختلف جامعه از مردم تا مسئولین دارد که در نتیجه مسئولیت برخورد با مسئله را بر عهده تمام ارگانها و مردم می داند. 

لینک پسماند شیراز

نظرات ریاست محترم سازمان محیط زیست در مورد توانائیهای .... جالب است بخوانید!

 

فردا بعداظهر ساعت 4 و نیم تا 8 یک سمینار نیم روزه در مورد " بررسی آلودگی هوا و تمدن آب فارس" در شیراز بر گزار می شود. این سمینار به همت و توسط "انجمن مهندسان مشاور استان فارس با همکاری اداره کل راه و شهرسازی و نظام مهندسی ساختمان فارس" برگزار می شود.

در این سمینار قرار است اینجانب هم در خصوص ریزگردها سخنرانی داشته باشم. 

زمان:

چهارشنبه 22 آذرماه - از ساعت 16:30 الی 20

مکان:

تالار قوام الدین شیرازی - ساختمان شماره 2 سازمان نظام مهندسی استان فارس (ستارخان، 12 متری نمازی)

شما هم می توانید شرکت نمائید.

18 تا 22 نوامبر  (13 تا 17 ام آذر ماه) به نام هفته جهانی خاک نامگذاری شده است. بدین مناسبت سازمان خوار و بار جهانی - فائو- سایتی  را طراحی کرده است که حاوی مطالب بسیار مفید وجالب توجهی است. آدرس سایت جهت بازدید شما بزرگواران در ذیل آورده شده است

http://www.globalsoilweek.org/